Puleesa ki aerosol gy’esobola okuziyiza?

Aerosol cans ye nsonga enkulu mu bulamu obw’omulembe, ekozesebwa buli wamu okuva ku ffumbiro okutuuka ku galagi, saluuni okutuuka ku makolero. Naye emabega w’ebintu byabwe eby’ebweru eby’ebyuma ebiseeneekerevu, ebidomola bya aerosol byewuunyisa bya yinginiya. Zikoleddwa okutereka n’okugaba ebintu nga zinyigirizibwa bulungi. Kino kireeta ekibuuzo ekikulu: omuwendo gwa puleesa guyinza kuziyiza ki?

Mu kiwandiiko kino ekijjuvu, tujja kwetegereza physics ne yinginiya emabega wa aerosol cans, okwekenneenya obuziyiza bwazo obwa puleesa, era tugeraageranye ebintu eby’enjawulo ku katale. Tujja kuwa n’emmeeza za data era tuddemu ebibuuzo ebitera okubuuzibwa okukuyamba okutegeera obulungi ekintu kino ekya buli lunaku naye nga kya mulembe.

Enyanjula mu bipipa by'obuwuka obuyitibwa aerosol .

Ekibbo ky’omukka (aerosol) kye kintu ekirimu puleesa ekifulumya ebigirimu ng’ekifuuyira ekirungi oba ekifuumuuka. Ekigambo 'aerosol' kitegeeza okuyimiriza obutundutundu obutono oba obw’amazzi mu ggaasi. Mu mbeera y’okupakinga, kitegeeza ebintu ebikozesa eddagala eriwunyiriza okugaba ebirimu nga biyita mu vvaalu.

Enkozesa eya bulijjo ey’ebibbo by’obuwuka .

Ebidomola bya Aerosol biri buli wamu mu:

• Ebintu ebikozesebwa mu kwerabirira (Hairspray, Deodorants)

• Ebikozesebwa mu kuyonja amaka (ebitta obuwuka, ebyuma ebirongoosa empewo)

• Emmere (Whipped Cream, Ebizigo by'okufumba)

• Ebintu ebikolebwa mu makolero (ebizigo ebifuuyira, ebizigo)

• Okusaba mu by’obujjanjabi (Asthma Inhalers) .

Engeri Aerosol Cans gye zikolamu .

Okusobola okutegeera puleesa y’omukka gy’esobola okuziyiza, tulina okusooka okutegeera dizayini yaayo:

1. Ekiwujjo n’ekintu : Ekibbo kirimu ekintu n’ekiwujjo, ebiseera ebisinga omukka ogunywezebwa oba ogunyigirizibwa.

2. Valve ne Actuator : Okunyiga actuator kiggulawo valve, n’aleka ekiwujjo okusika ekintu mu nfuufu ennungi.

3. Container Integrity : Ekibbo kirina okukuuma enkula yaakyo so si kubwatuka wansi wa puleesa ya ggaasi munda.

Puleesa ki aerosol gy’ayinza okugumira?

Okuziyiza puleesa ya aerosol kuyinza okusinziira ku bintu ebiwerako, omuli:

• Ebikozesebwa (Aluminum vs. ekyuma) .

• Obugumu bw’ekisenge .

• Ekika n'obungi bwa propellant .

• Embeera y’obutonde (ebbugumu, obugulumivu) .

General pressure tolerance

ekika kya can	material	typical max pressure resistance (PSI)	Enkozesa eya bulijjo .
Omutindo gwa aerosol ogw’omutindo .	Kyuuma	140 - 180 psi .	Ebintu ebikolebwa mu maka .
Ekibbo kya puleesa enkulu .	Aluminiyamu .	200 - 250 psi .	Okukozesa mu makolero .
Ekibbo ky'obusawo eky'obusawo .	Aluminiyamu .	120 - 150 psi .	Abassa ebyuma mu mubiri .
Ekibbo ky’emmere eky’omutindo gw’emmere .	Tinplate .	130 - 160 psi .	Whipped cream .

NOTE : 1 psi (pawundi buli square inch) ≈ 6.89476 kPa .

DOT (ekitongole ky’entambula) n’amateeka g’ekibiina ky’Amawanga Amagatte bitera okwetaaga ebibbo by’obuwuka obuyitibwa aerosol okusobola okugumira waakiri 140 psi mu kukebera puleesa okutwalibwa ng’obukuumi entambula n’okukozesa abakozesa.

Ensonga ezikwata ku kuziyiza puleesa .

1. Ebintu ebikozesebwa mu kukola .

Ebipipa bya aerosol ebisinga bikolebwa mu kyuma oba aluminiyamu. Ebyuma bisinga kubeera mu kukozesa ssente entono era biwa amaanyi amalungi ennyo. Aluminiyamu muweweevu ate nga takulukuta, atera okukozesebwa mu by’obujjanjabi oba eby’omulembe eby’okwewunda.

2. Ekika ky'ekiwujjo .

Ebiwujjo eby’enjawulo bikola puleesa ez’enjawulo:

Ekika ky’ekiwujjo	eky’okulabirako eky’okulabirako	puleesa ebanga (PSI) .
Hydrocarbons .	propane, ekirungo kya butane .	30 - 70 psi .
Gaasi ezinyigirizibwa .	CO2, nayitrojeni .	100 - 150 psi .
Gaasi ezifuuse amazzi .	Dimethyl Ether .	50 - 90 psi .

Okulonda ekiwujjo kikwata nnyo ku puleesa y’omunda ey’ekibbo era bwe kityo obuziyiza bwakyo obwetaagisa.

3. Obuwulize bw’ebbugumu .

Ebibbo bya aerosol biwuliziganya n’ebbugumu. Ebbugumu bwe lyeyongera, ne puleesa ey’omunda bweyongera. Ekibbo ekikoleddwa ku 140 psi ku bbugumu erya bulijjo kiyinza okutuuka ku 200 psi oba okusingawo ku 120°F. Eno y'ensonga lwaki aerosol cans zitwala okulabula nga 'Tolaga bbugumu oba okutereka mu musana obutereevu.'

Okulowooza ku byokwerinda .

Okusinziira ku puleesa enkulu ezizingirwamu, ebidomola bya aerosol biyinza okuba eby’akabi singa bikwatibwa obubi. Wano waliwo ebikulu ebikwata ku byokwerinda:

• Toboola : Ne kisobola okuba ekyererezi kiyinza okuba nga kikyalimu ggaasi alina puleesa.

• Weewale ebbugumu : Teeka mu kifo ekiyonjo era ekikalu nga wala nnyo okuva ku musana obutereevu.

• Goberera ebiragiro by’okusuula : Munisipaali nnyingi zeetaaga ebidomola by’obuwuka obuyitibwa aerosol okuddamu okukozesebwa oba okusuulibwa mu bifo omuteekebwa kasasiro ow’obulabe.

Ebiragiro by'amakolero .

Ebibbo bya aerosol bigoberera amateeka amakakali:

• DOT (USA) : yeetaaga okugezesa puleesa okutuuka ku 140 psi.

• ADR (Europe) : Eteekawo amateeka g’entambula ku konteyina eziteekeddwako puleesa.

• FDA : Efuga ebintu ebikolebwa mu aerosol ebikozesebwa mu mmere n’eddagala.

• OSHA : Ekakasa obukuumi ku mulimu awali okukozesa aerosol.

Ebiragiro bino bikakasa nti ebintu ebiva mu aerosol tebirina bulabe eri abakozesa n’amakolero.

Ebibuuzo ebibuuzibwa .

Puleesa ki esinga obunene aerosol gy’esobola okukwata?

Ebipipa bya aerosol ebisinga bisobola okuziyiza wakati wa 140 ne 200 psi, okusinziira ku bintu n’engeri gye bigendereddwaamu. Ebidomola bya aerosol eby’amakolero biyinza okugumira okutuuka ku 250 psi.

Lwaki ebidomola bya aerosol bibwatuka?

Ebidomola bya aerosol bisobola okubwatuka singa biba bifunye ebbugumu eringi, nga bifumitiddwa oba nga bifunye puleesa esukkiridde. Omukka ogw’omunda gugaziwa, ne gwongera ku puleesa ey’omunda okusukka okugumiikiriza kwa CAN.

Kiba kirungi okukuuma ebidomola bya aerosol mu mmotoka eyokya?

No. Ebbugumu mu mmotoka liyinza okusukka 120°F, ekivaako puleesa ey’omunda okulinnya era ekiyinza okuvaamu okukulukuta oba okubwatuka.

Aerosol cans zikeberebwa zitya okulaba nga zinyigirizibwa?

Abakola ebyuma bino bakola okukebera amazzi, okujjuza ekibbo n’amazzi ne bongera ku puleesa okukakasa nti tekivunda oba okubutuka.

Ebidomola byonna ebya aerosol bisobola okuddamu okukozesebwa?

Ebipipa bya aerosol ebisinga bikolebwa mu byuma ebisobola okuddamu okukozesebwa, naye birina okuba nga tebiriimu kintu kyonna nga tebinnaba kuddamu kukola. Kebera amateeka g’ekitundu.

Nsobola okujjuzaamu ekibbo ky’obuwuka obuyitibwa aerosol?

Okutwalira awamu, nedda. Ebipipa bya aerosol ebisinga bikolebwa okukozesebwa omulundi gumu era tebisobola kujjula bulungi nga tebirina bikozesebwa bya njawulo.

Mu bufunzi

Okutegeera okuziyiza okunyigirizibwa kw’ebibbo by’obuwuka (aerosol cans) kyetaagisa si lwa bukuumi bwokka, wabula n’okuyiiya ebintu n’obuvunaanyizibwa ku butonde bw’ensi. Konteyina zino zikolebwa ddala yinginiya okusobola okugumira okunyigirizibwa okw’amaanyi okw’omunda —mutera okuba nga ziva ku 140 okutuuka ku 200 psi —zifuula eziwangaala naye nga ziyinza okuba ez’obulabe singa zikwatibwa obubi.

Nga amakampuni amangi geettanira enkola ezisobola okuwangaala n’ebintu eby’omulembe, ebiseera eby’omu maaso ebya tekinologiya w’omukka birabika nga bisuubiza. Oba oli mukozesa, omukozi, oba okumanya kwokka, ng’omanyi engeri ebibbo by’omukka ebikola ku puleesa gye bikolamu kikuyamba okubikozesa mu ngeri ey’obukuumi era ennungi.